اعمال و فضیلت ماه شعبان در مفاتیح الجنان
یکی از ماه‌های مهم و تاثیرگذار که جایگاه بزرگ و پر فضیلتی در بین پیشوایان دینی دارد، ماه شعبان است. ماه شعبان ماه بسیار شریفی بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است. در این ماه پرفضیلت شخصیت‌های بزرگ و ارزشمند جهان اسلام مانند امام حسین ، حضرت ابوالفضل (ع) ، حضرت سجاد (ع) و مهدی موعود دیده به جهان گشوده اند . اعمال ماه شعبان المعظم و بهترین ذکرها و دعاهای این ماه عزیز را در این بخش آورده ایم.
فضیلت ماه شعبان از نگاه پیامبر(ص)
حضرت رسول صلی الله علیه و آله می‌فرمود :
شعبان ماه من است پس در این ماه برای جلب محبت پیغمبر خود و برای تقرّب به سوی پروردگار خود روزه بدارید.
همچنین ایشان فرمودند:
رجب شهر اللّه و شعبان شهری و رمضان شهر امّتی؛رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است و فرمودند: شعبان شهری رحم اللّه من أعاننی علی شهری؛ شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا به ماه من اعانت کند.
در حدیثی دیگر پیامبر می‌فرماید:
ماه شعبان ماهی است که اعمال انسانها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت می‌کنند.
اعمال ماه شعبان
شب اوّل ماه
نمازهای زیادی برای شب اوّل ماه ذکر شده است که معروف ترین آن: 12 رکعت نماز است (هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و 11 مرتبه «توحید» خوانده می‌شود.
روز اوّل ماه
در این روز ، روزه فضیلت فراوانی دارد و امام صادق(ع) درباره روزه در این روز می‌فرماید :
هر کس روز اوّل ماه شعبان را روزه بگیرد، بهشت بر او واجب می‌شود .
رسول خدا(ص) فرمود:
هر کس سه روزِ اوّل ماه شعبان را روزه بگیرد و شب‌هایش را قیام کند و دو رکعت نماز بگزارد که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و یازده مرتبه «قُل هُوَ اللّهُ اَحد» را بخواند، خداوند شرّ اهل آسمان و زمین و شرّ ابلیس و هر سلطه ستمگری را از او برطرف سازد و خداوند گناهان فراوانی را از او می‌آمرزد.
خداوند در روز اول شعبان به درهای بهشت امر می‌کند که باز شوید و به شاخه‌های درخت طوبی امر می‌کند که شاخه‌هایش را نزدیک این دنیا بیاورد، هر کس دری از خیر و نیکی را در این روز فرا گیرد، هر که نماز مستحبی در این روز ادا کند، هرکه در این روز، روزه بگیرد، هر که میان زن و شوهرش یا پدر و فرزندش یا خویشاوندانش یا مرد و زن همسایه اش یا مرد و زن بیگانه صلح برقرار کند، کسی که طلبی از کسی دارد از او کم کند.
کسی که قرضی را که صاحبش از بازگشت آن مأیوس شده به یاد آورد و آن را ادا کند، کسی که کفالت یتیمی‌را بر عهده بگیرد، کسی که قرآن یا چیزی از آن را بخواند، کسی که خدا را به یاد آورد و نعمت های او را بشمارد و او را شکر کند، کسی که مریضی را عیادت کند، کسی که به پدر و مادر یا یکی از آنها نیکی کند، کسی که جنازه‌‌‌ای تشییع کند، کسی که مصیبت زده را تسلیت گوید، کسی که کار خیر انجام دهد. حتماً به شاخه‌‌‌ای از درخت طوبی آویخته می‌شود.
روز سوم ماه
این روز که روز ولادت حسین بن علی(ع) است.
در این روز بهتر است روزه بگیرید و این دعا را بخوانید:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فی هذَا الْیَوْمِ، اَلْمَوْعُودِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اْستِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ،
خدایا از تو خواهم به حق مولود در این روز آن مولودی که به او وعده شهادت داده شده بود پیش از این که بانگش در این دنیا بلند شود و به دنیا آید
بَکَتْهُ السَّمآءُ وَ مَنْ فیها، وَ الاَْرْضُ وَ مَنْ عَلَیْها، وَ لَمّا یَطَأْ لابَتَیْها، قَتیلِ الْعَبْرَةِ، وَ سَیِّدِ الاُْسْرَةِ،
آسمانها و هر که در آنها است و زمین و هرکه بَر آن است برایش گریستند پیش از آن که قدم در این جهان گذارد کشته اشک و آه و آقای طایفه بشر
اَلْمَمْدُودِ بِالنُّصْرَةِ یَوْمَ الْکَرَّةِ، اَلْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ اَنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ نَسْلِهِ، وَ الشِّفآءَ فی تُرْبَتِهِ،
آن کس که در روز رجعت به یاری مدد شده و آن که پاداش کشته شدنش این بود که امامان از نسل اویند و درمان در تربت او است
والْفَوْزَ مَعَهُ فی اَوْبَتِهِ، و الاَْوصِیآءَ مِنْ عِتْرَتِهِ، بَعْدَ قآئِمِهِمْ وَ غَیْبَتِهِ،
و پیروزی در زمان رجعت با او و اوصیا از عترت اوست پس از حضرت قائم و پس از دوران غیبتش
حَتّی یُدْرِکُوا الاَْوْتارَ، وَ یَثْأَرُوا الثّارَ، وَ یُرْضُوا الْجَبّارَ، وَ یَکُونُوا خَیْرَ اَنْصار، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِمْ، مَعَ اخْتِلافِ اللَّیلِ وَ النَّهارِ،
تا این که انتقام گیرند و خونها را باز گیرند و خدای جبار را خشنود سازند و بهترین یاران دین خدا باشند درود خدا بر ایشان در هر زمان که رفت و آمد دارد شب و روز
اَللّهُمَّ فَبِحَقِّهِمْ اِلَیْکَ اَتَوَسَّلُ، وَ اَسْئَلُ سُؤالَ مُقْتَرِف مُعْتَرِف،
خدایا پس به حق ایشان به سوی تو دست نیاز دراز کنم و از تو خواهم خواستن شخص گنه کار اعتراف کننده
مُسیئ اِلی نَفْسِهِ مِمّا فَرَّطَ فی یَوْمِهِ وَاَمْسِهِ، یَسْئَلُکَ الْعِصْمَةَ اِلی مَحَلِّ رَمْسِهِ،
بدکردار به نفس خویش از کوتاهی‌هایی که در امروز و دیروزش کرده و اکنون از تو پناه خواهد تا هنگام رفتن در گور
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّد وَعِتْرَتِهِ، وَاحْشُرْنا فی زُمْرَتِهِ، وَبَوِّئْنا مَعَهُ دارَ الْکَرامَةِ، وَمَحَلَّ الاِْقامَةِ،
خدایا پس درود فرست بر محمّد و عترتش و ما را در زمره او محشور گردان و جای ده ما را با او در خانه کرامت (بهشت) و جایگاه ماندن همیشگی
اَللّهُمَّ وَکَما اَکْرَمْتَنا بِمَعْرِفَتِهِ فَاَکْرِمْنا بِزُلْفَتِهِ، وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُ وَسابِقَتَهُ،
خدایا چنانچه ما را به شناختنش گرامی‌داشتی هم چنان ما را به نزدیک شدن با او گرامی‌دار و رفاقت و سابقه داشتن با او را روزی ما گردان
وَ اجْعَلْنا مِمَّنْ یُسَلِّمُ لاَِمْرِهِ، وَ یُکْثِرُ الصَّلاةَ عَلَیْهِ عِنْدَ ذِکْرِهِ، وَ عَلی جَمیعِ اَوْصِیآئِهِ وَ اَهْلِ اَصْفِیآئِهِ،
و بگردان ما را از کسانی که تسلیم دستور اویند و هنگام بردن نامش بسیار بر او درود فرستند و بر همه اوصیا و خاندان برگزیده اش
اَلْمَمْدُودینَ مِنْکَ بِالْعَدَدِ الاِْثْنَیْ عَشَرَ، اَلنُّجُومِ الزُّهَرِ، وَ الْحُجَجِ عَلی جَمیعِ الْبَشَرِ،
که یاری شده اند از جانب تو به عدد دوازده، آن ستارگان درخشان و حجت‌های تو بر تمامی‌افراد بشر
اَللّهُمَّ وَهَبْ لَنا فی هذَا الْیَوْمِ خَیْرَ مَوْهِبَة، وَ اَنْجِحْ لَنا فیهِ کُلَّ طَلِبَة، کَما وَهَبْتَ الْحُسَیْنَ لِمُحَمَّد جَدِّهِ،
خدایا و ببخش به ما در این روز بهترین بخشش‌ها را و برآور برای ما در این روز هر خواهشی را چنانچه حسین را به محمّد جدش بخشیدی
وَ عاذَ فُطْرُسُ بِمَهْدِهِ، فَنَحْنُ عائِذُونَ بِقَبْرِهِ مِنْ بَعْدِهِ، نَشْهَدُ تُرْبَتَهُ، وَ ننْتَظِرُ اَوْبَتَهُ، آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ.
و فطرس به گهواره حسین پناه برد و ما پناهنده به قبر او هستیم پس از شهادت او بالای تربتش آمده و چشم به راه رجعت او هستیم اجابت کن‌‌‌ای پروردگار جهانیان.
پس از آن، این دعا را که به دعای امام حسین(ع) معروف است می‌خوانی. این دعا آخرین دعایی است که آن حضرت در روز عاشورا (همان روزی که دشمنانش زیاد بودند) خواند:
اَللّهُمَّ اَنْتَ مُتَعالِی الْمَکانِ، عَظیمُ الْجَبَرُوتِ، شَدیدُ الْمِحالِ، غَنِیٌّ عَنِ الْخَلایِقِ،
خدایا تویی والامکان و بزرگ جبروت و سخت نیرو و بی نیاز از خلایق
عَریضُ الْکِبْرِیآءِ، قادِرٌ عَلی ما تَشآءُ، قَریبُ الرَّحْمَةِ، صادِقُ الْوَعْدِ، سابِغُ النِّعْمَةِ،
دارای بزرگی پهناور، توانای بر هر چه خواهی، نزدیک مهر، راست وعده، فراوان نعمت،
حَسَنُ الْبَلاءِ، قَریبٌ إذا دُعیتَ، مُحیطٌ بِما خَلَقْتَ، قابِلُ التَّوْبَةِ لِمَنْ تابَ اِلَیْکَ،
نیکو آزمایش، نزدیک هرگاه خوانده شوی محیط به هر چه آفریده‌‌‌ای توبه پذیر برای آن کس که به سویت توبه کند
قادِرٌ عَلی ما اَرَدْتَ، وَ مُدْرِکٌ ما طَلَبْتَ، وَ شَکُورٌ اِذا شُکِرْتَ، وَ ذَکُورٌ اِذا ذُکِرْتَ،
توانا بر هر چه اراده کنی و بدست آرنده آنچه بجویی و سپاس پذیر هرگاه سپاس شوی و یاد کنی هنگامی‌که یادت کنند
اَدْعُوکَ مُحْتاجاً، وَ اَرْغَبُ اِلَیْکَ فَقیراً، وَ اَفْزَعُ اِلَیْکَ خآئِفاً،
می‌خوانمت نیازمندانه و توجه کنم بسویت فقیرانه و پناه آرم بسویت خائفانه
وَ اَبْکی اِلَیْکَ مَکْرُوباً، وَ اَسْتَعینُ بِکَ ضَعیفاً، وَ اَتوَکَّلُ عَلَیْکَ کافِیاً... .
و گریه کنم به درگاهت از روی غمزدگی و ملولانه کمک جویم بوسیله تو ناتوانانه و توکل کنم بر تو کفایت خواهانه.
شب سیزدهم ماه
شب سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم، «لیالی بیض» یعنی شب‌های روشن، نامیده می‌شود که اعمال ماه شعبان در این روزها ثواب فراوانی دارد.
شب نیمه شعبان
نیمه شعبان روز ولادت حضرت مهدی منجی عالم بشریت است و بسیار گرامی‌و دارای ارزش فراوانی است. در این شب در تقرّب جستن به سوی خدا تلاش کنید زیرا شبی است که خدا قسم یاد کرده که سائلی را از درگاه خود دست خالی برنگرداند.
از حضرت باقر (ع) از فضیلت و برتری شب نیمه شعبان سؤال شد فرمود: آن شب برترین شبها بعد از لیلة القدر است و در آن شب است که خداوند فضل خود را به بندگان عطا می‌فرماید و آنها را به کرم خود می‌آمرزد.
اعمال شب نیمه شعبان
غسل که طبق روایتی از امام صادق(ع) سبب تخفیف گناهان است.
احیاء این شب به نماز و دعا و استغفار .
در روایت آمده هر که این شب را احیاء دارد در روزی که دلها می‌میرند دل او هرگز نمی‌میرد.
حضرت امیرمؤمنان(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند:«هنگامی‌که شب نیمه شعبان فرا می‌رسد آن را به عبادت به سر برید و روزش را روزه بدارید، زیرا از اوّل تا آخر این شب، از جانب خداوند ندا می‌آید:آیا استغفار کننده‌‌‌ای هست که از گناهان خویش آمرزش طلبد، تا گناهان او را بیامرزم؟ آیا کسی هست که طلب روزی کند و من روزی او را وسعت بخشم؟».
جبرئیل به رسول خدا(ص) گفت:هر کس این شب را به تسبیح و تکبیر و دعا و نماز و استغفار و... احیا بدارد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد، و جایگاه و منزل او بهشت خواهد بود...ای محمّد! این شب را احیا بدار، و به امّتت فرمان ده آن را احیا دارند. جبرئیل پس از بیان فضایل دیگری برای این شب، در پایان گفت:محروم واقعی کسی است که از خیر و برکت این شب محروم باشد.
زیارت امام حسین (ع)
با فضیلت ترین اعمال در این شب که باعث آمرزش گناهان می‌شود ، زیارت امام حسین است .
صلوات هر روز ماه شعبان
بهتر است این صلوات را هر روز ظهر بخوانید.
دعای کمیل
دعای کمیل را که حضرت علی(ع) در این شب به کمیل تعلیم داد، بخوانید.
در روایتی آمده که کمیل گفت:
با مولایم علی (ع) در مسجد بصره نشسته بودم و گروهی از اصحابش گرد او جمع شده بودند. یکی از آنها عرض کرد معنای فرمایش خدای تعالی که فرموده:فیها یفرّق کلّ امر حکیم چیست؟
آن حضرت فرمود:
شب نیمه شعبان است به آن کسی که جانم به دست اوست بنده‌‌‌ای از بندگان خدا نیست مگر اینکه آنچه از نیک و بد بر او جاری می‌شود در شب نیمه شعبان بر او مقرر شده است و هیچ بنده‌‌‌ای آن شب را احیاء ندارد و دعای خضر (ع) را نمی‌خواند مگر اینکه دعای او مستجاب گردد!
هنگامی‌که حضرت به منزل بازگشت من شبانه به خدمتشان رفتم و درب را کوبیدم فرمود:ای کمیل! تو را چه مطلبی است؟ عرض کردم یا امیرالمؤمنین! مطلبم دعای خضرع است.
فرمود:
ای کمیل! بنشین و هنگامی‌که این دعا را حفظ کردی در هر شب جمعه یا در ماهی یک مرتبه یا در سالی یک مرتبه، یا در عمر خودت یک مرتبه آن را بخوان خداوند از تو چاره سازی و یاریت کند روزیت دهد و هرگز مغفرت خود را از تو باز ندارد.
ذکر
در این شب صد مرتبه بگویید: سبحان اللّه و صد مرتبه بگوید: الحمد للّه و صد مرتبه بگوید: اللّه اکبر و صد مرتبه بگوید: لا إلهَ إلاَّ اللّهُ که طبق روایتی از امام باقر(ع) هرکس چنین کند، خداوند گناهان گذشته او را بیامرزد و حاجت‌های دنیوی و اخروی او را برآورده سازد.
متن و ترجمه و صوت دعای کمیل
خواندن دعا
این دعا که «سیّد بن طاووس» و «شیخ طوسی» آن را نقل کرده اند و به منزله زیارت امام زمان(علیه السلام) است:
اَللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا هذِهِ وَمَوْلُودِها وَحُجَّتِکَ، وَمَوْعُودِهَا الَّتی قَرَنْتَ اِلی فَضْلِها فَضْلاً،
خدایا به حق این شبی که ما در آنیم و به حق آن کس که در آن به دنیا آمده و حجتت و موعود آن که همراه کردی به فضیلت این شب فضیلت دیگری
فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقاً وَعَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِکَ، وَلا مُعَقِّبَ لاِیاتِکَ،
و بدین سبب تمام شد کلمه تو براستی و عدالت تغییر دهنده‌‌‌ای برای کلمات تو نیست و پس زننده‌‌‌ای برای آیات تو نیست
نُورُکَ الْمُتَاَلِّقُ، وَضِیآؤُکَ الْمُشْرِقُ، وَالْعَلَمُ النُّورُ فی طَخْیآءِ الدَّیْجُورِ، اَلْغائِبُ الْمَسْتُورُ،
آن نور درخشانت و آن روشنی فروزانت و آن نشانه نورانی در شب تاریک ظلمانی آن پنهان غایب از انظار
جَلَّ مَوْلِدُهُ، وَکَرُمَ مَحْتِدُهُ، وَالْمَلائِکَةُ شُهَّدُهُ، وَاللهُ ناصِرُهُ وَمُؤَیِّدُهُ اِذا آنَ میعادُهُ، وَالْمَلائِکَةُ اَمْدادُهُ،
که ولادتش بزرگ و کریم الاصل بود و فرشتگان گواهان اویند و خدا یاور و کمک کار اوست در آن هنگام که وعده اش برسد و فرشتگان مددکارش باشند
سَیْفُ اللهِ الَّذی لا یَنْبُو، وَنُورُهُ الَّذی لا یَخْبُو، وَذُوالْحِلْمِ الَّذی لا یَصْبُوا،
آن شمشیر برنده خدا که کُند نشود و نور او که خاموش نگردد و بردباری که کار بی رویه انجام ندهد
مَدارُ الدَّهْرِ، وَنَوامیسُ الْعَصْرِ، وَوُلاةُ الاَْمْرِ، وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ ما یَتَنَزَّلُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ،
چرخ روزگار بخاطر او گردش کند و او و پدران معصومش نوامیس هر عصر و والیان امر خدایند در شب قدر آنچه نازل شود بر ایشان نازل گردد
وَ اَصْحابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ، تَراجِمَةُ وَحْیِهِ، وَ وُلاةُ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ،
و آنهایند صاحبان حشر و نشر و مفسران وحی خدا و سرپرستان امر و نهی او
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی خاتِمِهْم وَ قآئِمِهِمُ، اَلْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ، وَ اَدْرِکْ بِنا أَیّامَهُ، وَ ظُهُورَهُ وَ قِیامَهُ،
خدایا پس درود فرست بر خاتم ایشان و قائم شان که در پس پرده است از عوالم آنها و ما را به روزگار او و زمان ظهور و قیامش برسان
وَ اجْعَلْنا مِنْ اَنْصارِهِ، وَ اقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ، وَ اکْتُبْنا فی اَعْوانِهِ وَ خُلَصآئِهِ،
و از جمله یارانش قرارمان ده و خونخواهی ما را به خونخواهی او مقرون گردان و نام ما را در زمره یاران و مخصوصانش ثبت فرما
وَاَحْیِنا فی دَوْلَتِهِ ناعِمینَ، وَبِصُحْبَتِهِ غانِمینَ، وَبِحَقِّهِ قآئِمینَ، وَمِنَ السُّوءِ سالِمینَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
و ما را در دولتش شادکام و متنعم و به هم نشینیش بهره مند و به گرفتن حقش پا بر جا بدار و از بدی‌ها بر کنارمان کن‌‌‌ای مهربانترین مهربانان
وَالْحَمْدُللهِِ رَبِّ الْعالَمینَ، وَصَلَّی اللّهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِیّینَ وَالْمُرْسَلینَ، وَعَلی اَهْلِ بَیْتِهِ الصّادِقینَ، وَعِتْرَتِهَ النّاطِقینَ،
و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است و درودهای او بر آقای ما محمّد خاتم پیمبران و مرسلین و بر خاندان راستگو و عترت حقگویش باد
وَ الْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ، و احْکُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْکَمَ الْحاکِمینَ.
و از رحمت خود دور ساز تمام ستمکاران را و میان ما و ایشان داوری کن‌‌‌ای محکمترین حکم کنندگان.
پنجم:«شیخ طوسی» از اسماعیل بن فضل‌هاشمی‌روایت کرده که گفت:حضرت صادق(ع) این دعا را به من تعلیم داد تا آن را در شب نیمه شعبان بخوانم:
اَللّهُمَّ اَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ، اَلْعَلِیُّ الْعَظیمُ، اَلْخالِقُ الرّازِقُ، اَلْمُحْیِی الْمُمیتُ،
خدایا تویی زنده پاینده والای بزرگ آفریننده و روزی دهنده زنده کننده و میراننده
اَلْبَدیءُ الْبَدیعُ، لَکَ الْجَلالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ، وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ،
آغاز کننده و پدید آرنده، برای توست بزرگی و فضیلت و از آن توست ستایش و نعمت
وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ، وَ لَکَ الاَْمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الْشُّکْرُ،
و از آن توست جود و بزرگواری و از توست فرمان و شوکت و خاص تو است سپاسگزاری
وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ، یا واحِدُ یا اَحَدُ، یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ،
که یگانه‌‌‌ای و شریکی برایت نیست‌‌‌ای یگانه‌‌‌ای یکتا‌‌‌ای بی نیاز‌‌‌ای که فرزندی ندارد و فرزند کسی نباشد و نیست برایش همتایی هیچ کس،
صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ اْغفِرْ لی وَ ارْحَمْنی، وَ اکْفِنی ما اَهَمَّنی،
درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بیامرز مرا و به من رحم کن و کفایت کن از من آنچه فکر مرا به خود مشغول کرده
وَ اقْضِ دَیْنی، وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فی رِزْقی، فَاِنَّکَ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ اَمْر حَکیم تَفْرُقُ،
و قرضم را ادا کن و در روزیم گشایش ده زیرا که تو در این شب هر کار محکمی‌را از هم جدا کنی
وَ مَنْ تَشآءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ، فَارْزُقْنی وَ اَنْتَ خَیْرُ الرّازِقینَ،
و هر یک از مخلوقات خود را بخواهی روزی دهی پس روزیم ده که تو بهترین روزی دهندگانی
فَاِنَّکَ قُلْتَ وَ اَنْتَ خَیْرُ الْقآئِلینَ النّاطِقینَ: وَ اسْئَلُوا اللهَ مِنْ فَضْلِهِ. فَمِنْ فَضْلِکَ اَسْئَلُ،
زیرا تو خود گفتی و تو بهترین گویندگان و ناطقان هستی که فرمودی «از خدا بخواهید از فضل او» پس من از فضل تو می‌خواهم
وَ اِیّاکَ قَصَدْتُ، وَابْنَ نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ، وَ لَکَ رَجَوْتُ، فَارْحَمْنی یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
و تو را قصد کردم و به فرزند پیمبرت اعتماد کردم و از تو امیدوارم پس به من رحمت کن‌‌‌ای مهربانترین مهربانان.
حضرت رسول(ص) در این شب این دعا را می‌خواندند:
اَللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِکَ ما یَحُولُ بَیْنَنا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِکَ،
خدایا بهره ما کن از ترس خود بدان اندازه که حائل شود میان ما و نافرمانیت
وَ مِنْ طاعَتِکَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَکَ، وَ مِنَ الْیَقینِ ما یَهُونُ عَلَیْنا بِهِ مُصیباتُ الدُّنْیا،
و از اطاعت خویش بدان مقدار که ما را به خشنودی و رضوان تو برساند و از یقین بدان حد که بوسیله آن ناگواری‌های دنیا بر ما آسان گردد
اَللّهُمَّ اَمْتِعْنا بِاَسْماعِنا وَ اَبْصارِنا وَ قُوَّتِنا ما اَحْیَیْتَنا، وَ اجْعَلْهُ الْوارِثَ مِنّا،
خدایا ما را به گوش‌هایمان و دیده‌هامان و نیرویمان تا زنده ایم بهره مند ساز و آن را وارث ما گردان
وَ اجْعَلْ ثارَنا عَلی مَنْ ظَلَمَنا، وَ انْصُرنا عَلی مَنْ عادانا، وَ لا تَجْعَلْ مُصیبَتَنا فی دینِنا،
و خون ما را به گردن کسی انداز که بر ما ستم کرده و یاری ده ما را بر کسی که با ما دشمنی کند و مصیبت ما را در دینمان قرار مده
وَ لا تَجْعَلِ الدُّنْیا اَکْبَرَ هَمِّنا، وَ لا مَبْلَغَ عِلْمِنا، وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیْنا مَنْ لا یَرْحَمُنا، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
و دنیا را بزرگترین اندوه ما قرار مده و نیز آخرین حد دانش ما قرارش مده و مسلّط مکن بر ما کسی را که بر ما رحم نکند به رحمتت‌‌‌ای مهربانترین مهربانان.
بهترین دعا، در شب نیمه شعبان
امام صادق فرمود:وقتی که نماز عشا را بجا آوردی، دو رکعت نماز بگزار و در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «قل یا ایّها الکافرون»و در رکعت دوم، سوره «حمد» و سوره «توحید» را بخوان، پس از نماز، 33 مرتبه بگو:سبحان اللّه 33 مرتبه الحمد للّه و 34 مرتبه اللّه اکبر. آنگاه بگو:
یا مَنْ اِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبادِ فِی الْمُهِمّاتِ، وَ اِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فیِ الْمُلِمّاتِ،
ای که به سوی اوست پناه بندگان در کارهای اندوه خیز و به سوی او پناه برند خلایق در پیش آمدهای ناگوار
یا عالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیّاتِ، وَ یا مَنْ لا تَخْفی عَلَیْهِ خَواطِرُ الاَْوْهامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَراتِ،
ای دانای آشکار و نهان و‌‌‌ای که بر او پنهان نماند اندیشه‌هایی که در دلها افتد و تصرف کردن آن خاطرات
یا رَبَّ الْخَلایِقِ وَ الْبَرِیّاتِ، یا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الاَْرَضینَ وَ السَّمواتِ،
ای پروردگار خلایق و آفریدگان‌‌‌ای که ملکوت زمین‌ها و آسمانها بدست اوست
اَنْتَ اللهُ لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اَمُتُّ اِلَیْکَ بِلا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ،
تویی خدایی که معبودی جز تو نیست بسویت توسل جویم به کلمه «لا اله الا انت»
فَبِلا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اِجْعَلْنی فی هِذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ اِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ، وَ سَمِعْتَ دُعآئَهُ فَاَجَبْتَهُ،
پس‌‌‌ای خدایی که معبودی جز تو نیست بگردان مرا در این شب از کسانی که بسویش نگریسته و مورد رحم خویش قرارش داده و دعایش شنیده و اجابت کرده
وَ عَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَاَقَلْتَهُ، وَ تَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطیئَتِهِ، وَ عَظیمِ جَریرَتِهِ،
و پشیمانیش را دانسته پس او را پذیرفته‌‌‌ای و از خطاهای گذشته اش و گناه بزرگش در گذشته ای
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبی، وَ لَجَاْتُ اِلَیْکَ فی سَتْرِ عُیُوبی،
پس من از گناهانم به تو پناهنده شده و به تو ملتجی گشته ام در این که عیوبم را بپوشانی
اَللّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ، وَ احْطُطْ خَطایایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ، وَ تَغَمَّدْنی فی هذِهِ اللَّیْلَةِ بِسابِغِ کَرامَتِکَ،
خدایا پس جود کن بر من به کرم خود و فضلت و بریز خطاهای مرا به بردباری و گذشت خویش و فراگیر مرا در این شب به فراوان کرمت
وَ اجْعَلْنی فیها مِنْ اَوْلِیآئِکَ الَّذینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطاعَتِکَ، وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِکَ، وَ جَعَلْتَهُمْ خالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ،
و بگردان مرا در این شب از آن دوستانت که آنان را برای طاعت خویش برگزیده و برای پرستشت انتخاب فرمودی و ایشان را جزء خاصان درگاه و برگزیدگانت قراردادی
اَللّهُمَّ اجْعَلْنی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ، وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْراتِ حَظُّهُ،
خدایا بدار مرا از آن کسانی که کوششش به جایی رسیده و از نیکی‌ها بهره فراوان نصیبش گشته
وَ اجْعَلْنی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ، وَ فازَ فَغَنِمَ، وَ اکْفِنی شَرَّ ما اَسْلَفْتُ،
و بگردانم از آنان که تندرست شده و متنعم و رستگار و بهره مند گشته و کفایت کن مرا از شر آنچه کرده ام
وَ اعْصِمْنی مِنَ الاِْزدِیادِ فی مَعْصِیَتکَ، وَ حَبِّبْ اِلَیَّ طاعَتَکَ، وَ ما یُقَرِّبُنی مِنْکَ، وَ یُزْلِفُنی عِنْدَکَ،
و نگاهم دار از افزودن در نافرمانیت و دوست گردان نزد من فرمانبرداریت را و آنچه مرا به تو نزدیک و مقرّب درگاهت گرداند
سَیِّدی اِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهارِبُ، وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطّالِبُ، وَ عَلی کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقیلُ التّائِبُ،
آقای من به سوی تو پناه آرد شخص گریز پای و از تو عاجزانه طلب کند جوینده و بر کرم تو تکیه کند شخص عذرخواه و توبه کننده
اَدَّبْتَ عِبادَکَ بالتَّکَرُّمِ، وَ اَنْتَ اَکْرَمُ الاَْکْرَمینَ، وَ اَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَکَ، وَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ،
ادب کردی بندگانت را به کرم ورزی به آنها و تو کریم ترین کریمانی و تو خود به بندگانت دستور گذشت دادی و خود آمرزنده و مهربانی
اَللّهُمَّ فَلا تَحْرِمْنی ما رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ، وَ لا تُؤْیِسْنی مِنْ سابِغِ نِعَمِکَ،
خدایا پس مرا از آنچه از کرمت امید دارم محرومم مکن و از نعمتهای ریزانت مأیوسم مدار
وَ لا تُخَیِّبْنی مِنْ جَزیلِ قِسَمِکَ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ لاَِهْلِ طاعَتِکَ، وَ اجْعَلْنی فی جُنَّة مِنْ شِرارِ بَرِیَّتِکَ،
و از بهره‌های فراوانت که در این شب برای فرمانبردارانت مقرّر داشته‌‌‌ای بی بهره ام مساز و مرا در پناهگاه محکمی‌از آزار مخلوقات شرورت قرار ده
رَبِّ اِنْ لَمْ اَکُنْ مِنْ اَهْلِ ذلِکَ، فَاَنْتَ اَهْلُ الْکَرَمِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ، وَجُدْ عَلَیَّ بِما اَنْتَ اَهْلُهُ لا بِما اَسْتَحِقُّهُ،
پروردگارا اگر من چنین شایستگی ندارم ولی تو شایسته کرم و گذشت و آمرزشی و فرو ریز بر من بدانچه تو شایسته آنی نه بدانچه من سزاوار آنم
فَقَدْ حَسُنَ ظَنّی بِکَ، وَتَحَقَّقَ رَجآئی لَکَ، وَعَلِقَتْ نَفْسی بِکَرَمِکَ، فَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ، وَاَکْرَمُ الاَْکْرَمینَ،
زیرا براستی گمان من نیک است و امیدم درباره تو محکم شده و جانم به سر رشته کرم تو آویخته است پس تویی مهربانترین مهربانان و کریمترین کریمان
اَللّهُمَّ وَ اخْصُصْنی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزیلِ قِسَمِکَ، وَ اَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ،
خدایا مرا مخصوص بدار از کرم خویش به بهره‌های فراوان و تقسیم‌های شایانت و از کیفر تو به عفوت پناه می‌برم
وَ اغْفِر لِیَ الذَّنْبَ الَّذی یَحْبِسُ عَلَیَّ الْخُلُقَ، وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ،
و بیامرز برایم آن گناهی را که عادت بد (مانند دروغ) را بر من حبس کند و روزی را بر من تنگ سازد
حَتّی اَقُومَ بِصالِحِ رِضاکَ، وَ اَنْعَمَ بِجَزیلِ عَطآئِکَ، وَ اَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْمآئِکَ،
تا من به خشنودی شایسته تو اقدام کنم و به عطای فراوانت متنعم گردم و به نعمتهای بسیارت خوشبخت شوم
فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ، وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ، وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ، وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ،
زیرا من به آستان تو پناه آوردم و به کرم تو آویختم و به گذشت تو پناه جستم از ترس کیفرت و به بردباریت پناه جستم از خشمت
فَجُدْ بِما سَئَلْتُکَ، وَ اَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ، اَسْئَلُکَ بِکَ لا بِشَیْء هُوَ اَعْظَمُ مِنْکَ.
پس به من عطا کن آنچه را از تو خواستم و به من برسان آنچه را از تو خواهش کردم تو را به خودت سوگند دهم چون چیزی از تو بزرگتر نیست.
سپس به سجده می‌روی و 20 مرتبه می‌گویی:یا رَبِّ و هفت مرتبه یا اَللهُ و هفت مرتبه لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ و 10 مرتبه:ما شآءَ اللهُ و 10 مرتبه لا قُوّةَ اِلاَّ بِاللهِ. آنگاه صلوات می‌فرستی بر پیغمبر و آل او(علیهم السلام) و از خدا حاجت خود را می‌طلبی. به خدا سوگند! اگر کسی با انجام این عمل، از خدا حاجت بطلبد، هرچند بسیار فراوان باشد خداوند آن را به کرم و فضل گسترده اش برآورده می‌سازد.
دعاهایی که مرحوم «شیخ طوسی» و «سیّد بن طاووس» نقل کرده اند
اِلهی تَعَرَّضَ لَکَ فی هذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ، وَقَصَدَکَ فیهَا الْقاصِدُونَ، وَاَمَّلَ فَضْلَکَ وَمَعْرُوفَکَ الطّالِبُونَ، وَلَکَ فی هذَا اللَّیْلِ نَفَحاتٌ وَجَوآئِزُ، وَعَطایا وَمَواهِبُ، تَمُنُّ بِها عَلی مَنْ تَشآءُ مِنْ عِبادِکَ، وَتَمْنَعُها مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنایَةُ مِنْکَ، وَها اَنَا ذا عُبَیْدُکَ الْفَقیرُ اِلَیْکَ، اَلْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَمَعْرُوفَکَ، فَاِنْ کُنْتَ یا مَولایَ تَفَضَّلْتَ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ عَلی اَحَد مِنْ خَلْقِکَ، وَعُدْتَ عَلَیْهِ بِعائِدَة مِنْ عَطْفِکَ، فَصَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، اَلطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ، اَلْخَیِّرینَ الْفاضِلینَ، وَجُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِکَ وَمَعْرُوفِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ، وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّد خاتَمِ النَّبیّینَ وَآلِهِ الطّاهِرینَ، وَسَلَّمَ تَسْلیماً، اِنَّ اللهَ حَمیدٌ مَجیدٌ، اَللّهُمَّ اِنّی اَدْعُوکَ کَما اَمَرْتَ، فَاسْتَجِبْ لی کَما وَعَدْتَ، اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ.
سجده‌ها و دعاهایی که از رسول خدا(ص) روایت شده است
در روایتی که از امام صادق(علیه السلام)نقل شده است، چنین آمده:شب نیمه شعبان داخل شد و آن شب رسول خدا(ص) نزد یکی از همسران خود بود; وقتی که شب به نیمه رسید آن حضرت از بستر برای عبادت برخاست؛ همسرش در پی آن حضرت روان شد، در حالی که خود را به چادرش پیچیده بود و در جستجوی آن حضرت بود؛; ناگاه رسول خدا(ص) را در سجده یافت، که مثل جامه‌‌‌ای به زمین چسبیده بود. به حضرت نزدیک شد، شنید که آن حضرت در سجده خود می‌گوید:
سَجَدَ لَکَ سَوادی وَخَیالی، وَآمَنَ بِکَ فُؤادی، هذِهِ یَدایَ وَماجَنَیْتُهُ عَلی نَفْسی، یا عَظیمُ تُرْجی لِکُلِّ عَظیم، اِغْفِرْ لِیَ الْعَظیمَ، فَاِنَّهُ لایَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظیمَ اِلاَّ الرَّبُّ الْعَظیمُ
آنگاه سر خود را بلند کرد و سپس به سجده رفت و عرض کرد:
اَعُوذُ بُنُورِ وَجْهِکَ الَّذی اَضائَتْ لَهُ السَّمواتُ وَالاَْرَضُونَ، وَانْکَشَفَتْ لَهُ الظُّلُماتُ، وَصَلَحَ عَلَیْهِ اَمْرُ الاَْوَّلینَ وَالاْخِرینَ، مِنْ فُجأَةِ نَقِمَتِکَ، وَمِنْ تَحْویلِ عافِیَتِکَ، وَمِنْ زَوالِ نِعْمَتِکَ، اَللّهُمَّ ارْزُقْنی قَلْباً تَقِیّاً نَقِیّاً، وَمِنَ الشِّرْکِ بَریئاً، لا کافِراً ولا شَقِیّاً
آنگاه دو طرف روی خود را به خاک گذاشت و گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهی فِی التُّرابِ، وَحُقَّ لی اَنْ اَسْجُدَ لَکَ.
مالیدم به خاک رویم را و بر من سزاست که برایت سجده کنم.
نماز جعفر طیّار و نمازهای فراوانی برای شب نیمه شعبان وارد شده است
امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) روایت کرده اند که فرمودند: وقتی که شب نیمه شعبان می‌شود، چهار رکعت نماز بجا آور (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت، حمد یک مرتبه و قل هو اللّه احد را صد مرتبه بخوان و پس از پایان چهار رکعت بگو:
اَللّهُمَّ اِنّی اِلَیْکَ فَقیرٌ، وَمِنْ عَذاِبکَ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ، اَللّهُمَّ لا تُبَدِّلْ اِسْمی، وَلا تُغَیِّرْ جِسْمی، وَلاتَجْهَدْ بَلائی، وَلاتُشْمِتْ بی اَعْدآئی، اَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عِقابِکَ، وَاَعُوذُ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذابِکَ، وَاَعُوذُ بِرِضاکَ مِنْ سَخَطِکَ، وَاَعُوذُبِکَ مِنْکَ، جَلَّ ثَنآؤُکَ، اَنْتَ کَما اَثْنَیْتَ عَلی نَفْسِکَ، وَفَوْقَ ما یَقُولُ الْقآئِلُونَ.
آخرین جمعه ماه شعبان
حضرت رضا(ع) در آخرین جمعه از ماه شعبان به اباصلت فرمود :بیشتر شعبان گذشت و این آخرین جمعه آن است، در این باقیمانده ماه تقصیرهای گذشته ات را تدارک کن و بر آنچه به کارت می‌آید همّت کن، در دعا و استغفار و تلاوت قرآن بسیار بکوش و از گناهان خویش به سوی خدا توبه کن تا ماه رمضان فرا می‌رسد بر خدا مخلص باشی.
امانتی که بر گردن داری ادا ساز، هر کینه‌‌‌ای در قلب تو از برادر مؤمنت باشد آن را برانداز و هر گناهی بر تو مانده که مرتکب آن شده‌‌‌ای آن را از دل ریشه کن ساز و از خدا پروا داشته باش و بترس و در آشکارا و پنهان بر او توکّل نمای. همانگونه که خود فرموده:ومن یتوکّل علی الله فهو حسبه انّ اللّه بالغ أمره قد جعل اللّه لکلّ شی ءٍ قدر یعنی آنکس که بر خدای توکل کند خدا او را بس است زیرا خداوند امر خود را به انجام رساننده است و برای هر چیز اندازه‌‌‌ای قرار داده است.
اللّهم‌‌ان‌لم یکن غفرت لنا فی ما مضی من شعبان فاغفرلنا فیما بقی منه )در این ماه خدای تعالی به احترام و حرمت ماه رمضان گردن‌هایی را از جهنّم آزاد می‌سازد.
اعمال سه روز آخر ماه شعبان
روزه
امام صادق(ع) می‌فرماید :
هر کس سه روز از آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به ماه مبارک رمضان متّصل سازد، خداوند متعال ثواب روزه دو ماه متوالی را برای او بنویسد.
دعای شب آخر ماه شعبان و اوّل ماه رمضان
امام صادق(ع) در شب آخر ماه شعبان و شب اوّل ماه رمضان این دعا را می‌خواند:
اللّهُمَّ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذی اُنْزِلَ فیهِ الْقُرآنُ، هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّنات مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ،
خدایا این ماه مبارکی که قرآن در آن نازل گشته آن قرآنی که راهنمای مردم گردیده و نشانه‌های روشنی از راهبری و جدا کردن میان حق و باطل است فرا رسیده
فَسَلِّمْنا فیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فی یُسْر مِنْکَ وَعافِیَة، یا مَنْ اَخَذَ الْقَلیلَ وَشَکَرَ الْکَثیرَ، اِقْبَلْ مِنِّی الْیَسیرَ،
پس ما را در این ماه سالم بدار و آن را در حال آسانی و تندرستی از ما بگیر‌‌‌ای که بگیرد اندک راو بسیار قدردانی کند، این طاعت اندک را از من بپذیر
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ اَنْ تَجْعَلَ لی اِلی کُلِّ خَیْر سَبیلاً، وَمِنْ کُلِّ ما لا تُحِبُّ مانِعاً، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
خدایا از تو خواهم که برای من بسوی هر کار خیری راهی و از هر چه دوست نداری سر را هم مانعی قرار دهی‌‌‌ای مهربانترین مهربانان
یا مَنْ عَفا عَنّی وَعَمّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ، یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْنی بِارْتِکابِ الْمَعاصی، عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ یاکَریمُ،
ای که گذشتی از من و از آن کارهای زشتی که در پنهانی کردم‌‌‌ای که مرا به سبب دست زدن به گناهان نگیری گذشت، گذشت، گذشت تو را خواهانم‌‌‌ای بزرگوار
اِلهی وَعَظْتَنی فَلَمْ اَتَّعِظْ، وَزَجَرْتَنی عَنْ مَحارِمِکَ فلَمْ اَنْزَجِرْ، فَما عُذْری فَاعْفُ عَنّی یا کَریمُ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ،
خدایا مرا پند دادی ولی من پند نگرفتم و از کارهای حرام خود بازم داشتی ولی من باز نایستادم پس چه عذری به درگاهت دارم‌‌‌ای کریم از من گذشت کن که عفوت و گذشتت را خواهانم
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ الرّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ،
خدایا از تو درخواست دارم آسودگی هنگام مرگ و گذشت در وقت حساب را
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبدِکَ، فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِکَ، یااَهْلَ التَّقْوی، وَیا اَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ،
بزرگ است گناه از بنده ات پس باید گذشت از جانب تو نیز نیکو باشد‌‌‌ای شایسته پرهیزگاری و‌‌‌ای شایسته آمرزش عفوت و گذشتت را خواهانم
اَللّهُمَّ اِنّی عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدِکَ وَابْنُ اَمَتِکَ، ضَعیْفٌ فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ،
خدایا من بنده و فرزند بنده و فرزند کنیز توأم ناتوان و نیازمند مهر تو هستم
وَاَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنی و الْبَرَکَةِ عَلَی الْعِبادِ، قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ،
و تویی که دارایی و برکت بر بندگانت فرو فرستی و تو چیره و توانایی
اَحْصَیْتَ اَعْمالَهُمْ، وَقَسَمْتَ اَرْزاقَهُمْ، وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً اَلْسِنَتُهُمْ وَاَلْوانُهُمْ، خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْق،
کارهای بندگانت را شماره داری و روزیشان را قسمت کرده و زبان‌ها و رنگهاشان را متفاوت کردی آفرینشی پس از آفرینش دیگر
وَلا یَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَکَ، وَلا یَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَکَ، وَکُلُّنا فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ،
و بندگانت دانش تو را ندارند و قدر تو را ندانند و همه ما نیازمند رحمتت هستیم
فَلا تَصْرِفْ عَنّی وَجْهَکَ، وَاجْعَلْنی مِنْ صالِحی خَلْقِکَ فِی الْعَمَلِ وَالاَْمَلِ، وَالْقَضآءِ وَالْقَدَرِ،
پس‌‌‌ای خدا رو از من مگردان و مرا در کردار و آرزو و امور مربوط به قضا و قدر
اَللّهُمَّ اَبْقِنی خَیْرَ الْبَقآءِ، وَاَفْنِنی خَیْرَ الْفَنآءِ عَلی مُوالاةِ اَوْلِیآئِکَ، وَمُعاداةِ اَعْدآئِکَ،
از شایستگان خلق خویش قرارم ده خدایا زنده ام بدار به بهترین وضع زندگی و بمیرانم به بهترین مردن (یعنی) با دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت
وَالرَّغْبَةِ اِلَیْکَ، وَالرَّهْبَةِ مِنْکَ، وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلیمِ لَکَ، وَالتَّصْدیقِ بِکِتابِکَ، وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِکَ،
و رغبت به درگاهت و ترس و خشوع از تو و وفاداری و تسلیم بودن در برابرت و تصدیق کردن کتاب تو (قرآن) و پیروی از روش پیغمبرت
اَللّهُمَّ ما کانَ فی قَلْبی مِنْ شَکٍّ اَوْ رَیْبَة، اَوْ جُحُود اَوْ قُنُوط، اَوْ فَرَح اَوْ بَذَخ اَوْ بَطَر،
خدایا آنچه در دل دارم از شک و تردید یا انکار یا ناامیدی یا خوشی یا گردن فرازی یا اسراف در خوشگذرانی
اَوْ خُیَلاءَ اَوْ رِیآء اَوْ سُمْعَة، اَوْ شِقاق اَوْ نِفاق، اَوْ کُفْر اَوْ فُسُوق، اَوْ عِصْیان اَوْ عَظَمَة، اَوْ شَیْء لا تُحِبُّ،
یاخودبینی یا خودنمایی یا شهرت جویی یا ایجاد دو دستگی یا دورویی یا کفر یا فسق یا گناه یا بزرگ طلبی یا چیزهای دیگری که تو دوست نداری
فَاَسْئَلُکَ یا رَبِّ اَنْ تُبَدِّلَنی مَکانَهُ اِیماناً بِوَعْدِکَ، وَوَفآءً بِعَهْدِکَ، وَرِضاً بِقَضآئِکَ،
پس‌‌‌ای پروردگارا از تو خواهم که آن را تبدیل کنی به ایمان به وعده ات و وفاداری به پیمانت و خشنودی به قضا و قَدرت
وَ زُهْداً فِی الدُّنْیا، وَرَغْبَةً فیما عِنْدَکَ، وَاَثَرَةً وَطُمَاْنینَةً وَتَوْبَةً نَصُوحاً، اَسْئَلُکَ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ،
و پارسایی در دنیا و اشتیاق بدانچه نزد توست و فضیلتی و آرامشی و توبه خالص، این را از تو خواهم‌‌‌ای پروردگار جهانیان
اِلهی اَنْتَ مِنْ حِلْمِکَ تُعْصی، وَمِنْ کَرَمِکَ وَجُودِکَ تُطاعُ،
خدایا تو را بخاطر بردباریت نافرمانی کنند وبه طمع جود و کرمت اطاعت کنند
فَکَأنَّکَ لَمْ تُعْصَ، وَاَنَا وَمَنْ لَمْ یَعْصِکَ سُکّانُ اَرْضِکَ،
پس گویا نافرمانیت نکرده اند و من با کسانی که نافرمانیت نکردند همه ساکنان زمین توییم
فَکُنْ عَلَیْنا بِالْفَضْلِ جَواداً، وَبِالْخَیْرِ عَوّاداً، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
تو بر ما به فضل خویش بخشنده باش و به نیکویی بازگردنده‌‌‌ای مهربانترین مهربانان
وَصَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّد وَآلِهِ صَلاةً دآئِمَةً لا تُحْصی وَلا تُعَدُّ، وَلا یَقْدِرُ قَدْرَها غَیْرُکَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
و درود خدا بر محمّد و آل او درودی همیشگی که به شماره و عدد درنیاید و اندازه اش نتواند جز تو‌‌‌ای مهربانترین مهربانان.
اعمال مشترک این ماه
روزه
رسول الله می‌فرمود هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب می‌شود و خود حضرت این ماه را روزه می‌گرفت و آن را به ماه مبارک رمضان وصل می‌کرد.
استغفار
هر که در هر روز این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار مرتبه در ماه‌های دیگر استغفار کرده است پس هر روز 70 مرتبه بگوید:اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ.
صدقه دادن
هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند متعال، صدقه او را پرورش می‌دهد همچنان که شما شتربچّه‌‌‌ای را پرورش می‌دهید، و در قیامت به صاحبش می‌رسد، در حالی که به اندازه کوه اُحُد بزرگ شده باشد!
صلوات بر پیامبر و آلش(علیهم السلام)
نماز
هر کس در هر پنجشنبه ماه شعبان، دو رکعت نماز بگزارد، در هر رکعت بعد از سوره «حمد» صد مرتبه، سوره «توحید» را بخواند و پس از سلام، صد بار صلوات بفرستد ، خداوند هر حاجتی از حاجت‌های دینی و د
بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه پیشگامان پیشرفت